Avrupa’nın ortak savaş uçağı olması beklenen ve 2040 yılı itibariyle Eurofighter ve Rafale savaş uçaklarının yerini alması beklenen Gelecek Kuşak Hava Muharebe Sistemi (Future Combat Air System -FCAS) projesi kapsamında üretilecek uçağın prototipi için muahede sağlandı. Proje kapsamında beşerli ve insansız hava platformlarının üretimi öngörülüyor.
Üretimi üstlenecek ülkeler ile Airbus ve Fransız Dassault’tan oluşan firmalar ortasındaki pürüzler nedeniyle uzunca bir müddettir ertelenen proje, bu sayede yine harekete geçmiş olacak. Duyurusu, Almanya, Fransa ve İspanya üçlüsünün içinde bulunduğu paydaşlık çatısı altında birinci sefer Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından yapılan proje, ülkeler ortasındaki politik farklar ve şirketler ortasındaki uyuşmazlıklar nedeniyle ilerlemiyordu.
Şirketler ortası uyuşmazlıkların merkezinde bulunan fikri mülkiyet meselelerinin çözülmesi için üye ülke önderlerinin bir çıkış yolu bulması gerektiğini söyleyen Dassault CEO’su Eric Trappier, FCAS projesi için Airbus ile geniş ölçekli bir iş paylaşımına hazır olduğunu söylerken görüşmelerden bir sonuç çıkmaması halinde bir B planına sahip olduklarını belirtti.
Airbus kanadından yapılan açıklamalar ise şirketin gerçek bir ortak üzere değil de güya bir taşeron üzere görüldüğü tarafında. Uzmanlar, Dassault’un tavrının ise Mirage ve Rafale üzere rüştünü ispatlamış savaş uçaklarındaki uzmanlığına bağlı olmasından kaynaklandığına inanıyor. Şirketin savaş uçaklarındaki uzmanlığının rakip bir firma tarafından kendi çıkarları için kullanılabilme korkusu, Dassault’u bu manada biraz ısrarcı kılmış görünüyor.
FCAS programında şu an itibariyle Dassault, delta kanat dizaynına sahip görünmez savaş uçağı üzerinde çalışırken Airbus ise dron ile muharebe bulut sistemi isimli ve yapay zekâ uygulamalarını mümkün kılacak ultra süratli bağlantı ağı sistemleri üzerinde çalışıyor. Savaş uçağının motor tedariki kapsamında ise Fransız Safran, Alman MTU Aero ve Rolls Royce’un İspanyal ortağı ITP’nin isimleri geçiyor.
Uzmanlar ise ilgili şirket ve ülkeleri, 2040 yılı itibariyle hayata geçirilmesi beklenen proje için uyarıyor. Savaş uçağı, dron ve ağ sistemleri için 50 ila 80 milyar euro’luk bir yatırım öngören yetkililer, geç kalınması halinde maliyetlerin yükselebileceği ihtarını yapmakta. Ayrıyeten, İngiliz BAE Systems önderliğinde geliştirilen Tempest savaş uçağı programı da FCAS için kıymetli bir rakip. Tempest için İngiltere, İsveç, İtalya ve Hollanda paydaşlık kurmuş durumda.
FCAS projesinin Almanya, Fransa ve İspanya harici şimdi diğer bir Avrupa ülkesi tarafından desteklenmediğini de not düşelim.