Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uydumuz Ay’a yine insan indirmek için harcadığı ağır mesainin değerli bir modülü olan ve bu kapsamda geliştirilen Artemis projesinin kritik ayaklarından birini oluşturan insan indirme sistemi (human landing system-HLS) için SpaceX ile anlaşmıştı. Lakin bir son dakika gelişmesiyle 2.89 milyar dolar karşılığında varılan mutabakat, askıya alındı.
SpaceX’in NASA’dan kaptığı kontratın askıya alınmasına Blue Origin ile Dynetics’in itirazları neden oldu. Amazon’un CEO’su Jeff Bezos’a ilişkin uzay şirketi Blue Origin’in liderliğinde kurulan ve Lockheed Martin, Northrop Grumman ve Draper isimli şirketlerin ortak olduğu Ulusal Ekip ile Dynetics’e ilişkin insan indirme sistemleri de projenin adayları ortasında yer alıyordu.
Kaybedilen muahede sonucunda Hükümet Sorumluluk Ofisi’ne geçtiğimiz günlerde protesto müracaatında bulunan Blue Origin’in ve Dynetics’in uğraşı sonuç verdi. Blue Origin yaptığı müracaatta kurumu, “kale direklerini son dakikada değiştirmekle” itham etmiş ve 2024 yılının amaç koyulduğu Artemis projesinin miadının bu sayede tehlikeye atıldığını belirtmişti.
NASA ise 26 Nisan’da yapılan müracaat sonuçlanana kadar HLS projesinin askıya alındığını duyurdu. Bahse yönelik açıklama NASA sözcüsü Monica Witt tarafından yapıldı.
NASA, Artemis projesi kapsamında en son 1972 yılında insan gönderdiği uydumuzu iki astronot ile ziyaret etmeyi planlıyor. SpaceX’in kazandığı ihale sonrası NASA’dan yapılan açıklamada, “Bu yetkiyle NASA ve ortaklarımız, 21. yüzyılda Ay’ın yüzeyine düzenlenecek beşerli deneme misyonunu gerçekleştirirken bayan erkek eşitliği ile uzun periyoda yayılacak derin uzay keşfi alanlarında da kıymetli adımlar atacak. Kelam konusu adımla insanlık, uydumuzun sürdürülebilir keşfine yönelik bir gayret içine girecek ve gözlerimiz Mars’ın da içinde bulunduğu çok daha diyarlara dikilecek.” tabirleri kullanılmıştı.
SpaceX’in HLS projesi kapsamında geliştireceği iniş aracı şirketin Starship uzay aracını temel alıyor. Rakiplerin geliştirdiği iniş sistemlerine ilişkin ayrıntıları burada okuyabilirsiniz.