Türk S/İHA’larının bilinirliği ve bunun sonucunda ortaya çıkan müşteri potansiyeli artarken ülkemiz savunma sanayi şirketlerinin muvaffakiyetini perçinleyen son haberlerden biri de hatırlanacağı üzere Polonya’dan geldi. Baykar Savunma tarafından üretilen TB2 Bayraktar SİHA’lardan 24 adet satın alacağını duyuran ülke, Türk hava araçlarının müşterileri ortasındaki yerini aldı.
Ayrıyeten Bkz. “Resmen doğrulandı: Polonya, Türkiye’den 24 adet Bayraktar TB2 ve çokça mühimmat alıyor”
Savunma sanayii, bilhassa de havacılık sanayiinde tarihi bir iştiraki bulunan Türkiye ve Polonya’nın geçmişi, Polonyalı bir akademisyen olan Lukasz Fyderek tarafından Twitter ortamına taşındı. Fyderek’in “Hazır Polonya Türk üretimi TB2 SİHA’lardan almaya karar vermişken iki ülkenin havacılık sanayisindeki tarihî bağları hakkında konuşmanın, hoş bir fikir olduğunu düşündüm” kelamlarıyla başlattığı Tweet dizisi ağır ilgi gördü. Gelin biz de bir Polonyalı’nın gözünden iki ülke ortasındaki iştirakin nasıl başladığına bakalım.
Fyderek’e nazaran Türkiye Polonya ortasındaki kıssa 1936 yılında başlıyor. O yıl, Türk Savunma Bakanlığı Polonya devletine ilişkin PZL uçak fabrikasında üretilen P.24 savaş uçaklarından 40 adet sipariş veriyor. Türkiye, birinci olarak 6 Ekim 1926 yılında açılan fakat çeşitli nedenlerle kapatılıp 1930 yılında tekrar açılan TOMTAŞ Kayseri Uçak Fabrikası’nda Panstwowe Zaklady Lotnicze (PZL) lisansı ile bu uçaklardan 20 tane daha üretiyor.
İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle birlikte Nazi ve Rus işgalcilerden kaçan kimi Polonyalı uçak mühendisleri İngiltere’ye sığınıyor. Britanya savaşı esnasında teşebbüste bulunan Türkiye, Polonyalı yetkililerle uzlaşarak bu mühendislerin 35 adedinin Türkiye’ye gönderilmesini sağlıyor. 1941 yılının Mayıs ayında ülkemize ulaşan Polonyalı mühendis grubu, THK Etimesgut Uçak Fabrika’nın kurulmasında misyon alıyor. Polonyalı ve Türk mühendislerin bu fabrikadaki birinci tasarımı ise 26 m kanat açıklığına sahip ve 10 işçi ile teçhizat taşıyabilen THK1 Nakliye Planörü oluyor.
İlginizi Çekebilir Bayraktar TB2, 300 bin uçuş saatini tamamladı
Sonraki proje ise bir eğitim uçağı. THK 2 ismi verilen tek ve eliptik kanatlı hava aracının Türk Hava Kuvvetleri envanterinde gelişmiş eğitim uçağı olarak hizmet verdiğini belirtelim.
Birinci İhraç ettiğimiz uçak
Sonraki tasarım ise Türk Havacılık Sanayii için çok değerli bir proje. İki motorlu hafif yolcu uçağı olarak tasarlanan birinci etapta THK 5 olarak isimlendirilen daha sonra ise ismi MKEK-5 olarak değiştirilen ahşap gövde dizaynına sahip hava aracı, ülkemizin ihraç ettiği birinci uçak olarak biliniyor. Kelam konusu uçaktan bir adedi Danimarka’ya ambulans uçak konfigürasyonuyla satılıyor. Danimarka’nın bu uçaktan 26 adet Avrupa’nın çeşitli ülkelerinin ise 30 adet sipariş verdiğini hatırlatmak lazım. Lakin bu siparişler ne yazık ki çeşitli nedenlerle teslim edilemedi.
Mühendis grubun bir sonraki tasarımı THK 11, tahminen de Fyderek’in bu diziyi kaleme almasındaki en büyük etken. Çünkü takviyesiz kanat ile ikiz bomlu ve geriden itiş sağlayan pervane dizaynıyla alışılmışın dışında bir proje olan THK 11’in aerodinamik yapısı, TB2’nin de içinde olduğu birçok İHA’ya ilham vermiş üzere duruyor. THK 11 birebir vakitte Polonyalı mühendislerin yer aldığı son proje olarak biliniyor. Bu projenin tamamlanmasını müteakip, Polonyalı takım 1946 yılında Türkiye’den ayrılıyor.
Fyderek, Polonyalı mühendislerin tıpkı vakitte İstanbul Teknik Üniversitesi’nde ders verdiğini belirtmiş. Bahisle ilgili farklı kaynaklardan bilgi almak için aşağıdaki yazılara da göz atabilirsiniz.
sözcü
yeni şafak
https://twitter.com/fyderek/status/1396144628177440778